Bankalar kredi verirken kendi kazançları olan faiz dışında yaptıkları masrafları da müşterilerine yansıtabilirler. Ancak bu yansıtma bizim ülkemizde adeta bir fırsatçılığa dönüştürüldü. Bankalar hesap işletim ücreti, kart geldi ücreti, ekspertiz ücreti, ekstre aldı ücreti, bankanın önünden geçti ücreti gibi akla hayale gelmeyen yollarla gelirlerine gelir katmaya çalışırken, kredi kullanan müşteriler hukuki bilgi yoksunluğu nedeni ile çok fazla zarara uğramaktalar.

Yargıtay, verdiği son kararlarında bankanın dosya ve istihbarat masrafı adı altında yaptığı masrafları müşterilerine yansıtabileceğini ancak yaptığı bu masrafların miktarını serbestçe belirleyemeyeceğini söylemektedir. Bankalar, serbestçe masraf ve üyelik ücretini belirleyemezler. Yani banka dosya masrafı olarak kaç lira harcadığına dair bir belge ile sadece o miktarı kredi kullanan müşteriye yansıtabilir. En küçük krediden bile 300,00 TL civarında dosya masrafı alındığı düşünüldüğünde, bu miktar paraya kaç koli dosya alınır diye düşünmek bile yapılan bu haksız tahsilatı gösterir niteliktedir.

4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 4822 Sayılı Kanunla değişik 6. maddesi ile sözleşmelerdeki haksız şart düzenlenmiş ve "Satıcı ve sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şarttır” denilmiştir. Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı, değildir. Bu nedenle kredi kullanılırken banka tarafından müşterinin dosya masrafını geri istemeyeceğine dair bir yazıya imza alınmış olması dahi alınan masrafın haksız şart niteliğini değiştirmeyecektir.

Tüketici durumundaki banka müşterileri geriye dönük 10 yıl içinde kullandıkları tüm kredilerden (tüketici, araç, gayrimenkul alımı gibi), bankanın haksız olarak krediye yansıttığı dosya masrafı, istihbarat ücreti, yeniden yapılandırma ücreti gibi ücretleri geri alabilmektedirler. Burada en zoru bankadan kredi kullanılırken alınan dosya masrafına ilişkin dekontu almaktır. Zira kredi kullandırılırken ilk başta müşteriye verilen nüshada genelde dosya masrafı gösterilememekte ve daha sonradan başvurulduğunda da çeşitli zorluklar çıkarılarak ( gerekirse para istenerek) müşteriye dosya masrafını gösterir dekont verilmemektedir.

Bankalarına başvuran müşterilerin dosya masrafına ilişkin dekontu alması ( bunu vermeyen banka personeline yazılı olarak neden dekontun verilmediğinin kendisine bildirilmesini istemesi gibi yöntemlerle) ve bir dilekçe ile ikametgahının bulunduğu veya hizmetin alındığı yerdeki  İlçe Tüketici Hakem Heyetine başvurması yeterli olacaktır. Dikkat edilmesi gereken hakem heyetine başvuru için parasal sınır 2014 yılı için 1.272,19 TL olarak belirlenmiştir. Bu miktarın üzerindeki anlaşmazlıklar içinse Tüketici Mahkemelerine başvurmak gerekmektedir. Bu sınırlar dahilinde alınan kararlar ilam niteliğinde bulunduğundan icra takibine konu edilerek bankadan haksız alınan dosya masrafı, istihbarat ücreti ve yeniden yapılandırma ücreti gibi ücretler geri alınabilmektedir.

Unutulmaması gereken boş vererek bir yere varılamayacağıdır. Süreç ülkemizde biraz uzun da sürse (3- 12 ay) sonunda haksız ödemelerin geri dönüşü sağlanabilir. Dilekçe örneği ya da hukuki yardım için avukatınıza başvurmanız bu noktada daha yararlı olabilir. Ama ne olursa olsun haksız alınan bedellerin üzerine gitmek ve o bedelleri tahsil etmeye uğraşmak hukuk adına da olması ve verilmesi gereken bir mücadeledir.

Avukat  ÜMİT ÇETİN